جاذبه های تاریخی و گردشگری یزد را بشناسید
جاذبه های تاریخی و گردشگری یزد را بشناسید
با شنیدن نام سفر، اولین چیزی که به ذهن مان می رسد، تفریح، نشاط، خاطرات خوش و جاذبه های فراموش نشدنی می باشد. به جرات می توان گفت که همه انسان ها به مسافرت و سیرو سیاحت علاقه وافری دارند. بسیاری از تجربیات ارزشمند زندگی را می توان در سفرهای کوتاه یا بلند مدت کسب نمود. ثبت خاطرات به یاد ماندنی در کنار خانواده و دوستان، همواره لذت بخش بوده و با مرور آن ها حس رضایتمندی به فرد دست خواهد داد. ایران پهناور و عزیزمان با انواع مناطق طبیعی و اماکن تاریخی و فرهنگی، همیشه بهترین گزینه ها را برای افراد علاقه مند به گشت و گذار فراهم می آورد.
وقتی از زیبایی طبیعت سخن به میان می‌آید، اکثر ما مناظر سرسبز و دریا و جنگل‌ها در ذهنمان تداعی می‌شود. واقعیت این است که این‌ها تنها بخشی از زیبایی‌های طبیعت هستند. آنها که طبیعت را به هر گونه و شکلی دوست دارند برای هر ساختار طبیعی‌ای تعریف مجزایی از زیبایی ارائه می‌دهند. کویر یکی از شکل‌های طبیعی زمین است که عاشقان بسیار زیادی دارد. برای آن‌هایی که به کویر سفر کرده‌اند، زیبایی‌هایش پوشیده نیست. اما افرادی که تاکنون کویر را از نزدیک لمس نکرده‌اند، تجربه سفر به کویر یک تجربه به یاد ماندنی و خاطره‌انگیز خواهد بود. کویرهای زیبای استان یزد در ایران، تمامی ویژگی‌های کویر را دارا هستند.
شما کافی است با کمی مطالعه و تحقیق از برترین جاذبه های گردشگری این دیار پر افتخار اطلاعات کاربردی و مهمی را کسب نمایید. در میان تمام شهرها و استان های زیبا ایران اسلامی، استان یزد به مانند الماسی درخشان بر انگشتری کویر خودنمایی می کند. این استان تاریخی با مردمانی خونگرم و متدین، از گذشته های دور به دارالعباده شهرت داشته و با ورود به شهر و تماشای بافت آن به قدمت و ارزش تاریخی اش پی خواهید برد. از این رو اگر قصد دارید بهترین زمان سفر به یزد و جاذبه های گردشگری این شهر تاریخی را بهتر بشناسید می توانید به بزرگترین سایت های گردشگری ایران مراجعه نمایید.
یزد با معماری منحصر به فردش، مشاهیر بزرگ علمی. ادبی، ابنیه کهن باستانی، سازه های کویری و مناطق طبیعی و بکر مقصدی رویایی برای علاقه مندان به سفر به شمار می رود. تا ضمن آشنایی بیشتر با این سرزمین کهن، لحظاتی را با ما به یزد شکوهند سفر نمایید.
آتشکده ورهرام
آتشکده ورهرام یا بهرام با آتشی که ۱۵۰۰ سال است به خاموشی نگراییده، سالانه جمع کثیری از علاقه مندان به ابنیه تاریخی را به دامان یزد شکوهمند مهمان می کند. آتش مقدس زرتشتیان یکی از جاذبه های توریستی یزد است که در محفظه ای که در اتاقی یا دیوارهای شیشه ای محصور شده نگه داری می شود. اشخاصی که برای عبادت به آتشکده می روند ضمون رعایت نکات خاص در پشت پنجره های تعبیه شده قرار می گیرند و به نیایش می پردازند. حدود سه دهه پیش، این مکان فقط برای عبادت زرتشتیان استفاده می شده و با اشتیاق سایر مردم برای بازدید از آن، روحانیون ارشد آتشکده مکانی را برای بازدید علاقه مندان طراحی نمودند.
خانه لاری ها
خانه لاری ها بنایی با قدمت بیش از ۱۵۰ سال یکی از بهترین جاذبه های گردشگری یزد و متعلق به اقوام ساکن فارس می باشد. برخی از تاجران شهر لار به منظور دادو ستد به یزد مهاجرت نموده و برای خود بنایی باشکوه با معماری خارق العاده ساختند. اتاق های تو در تو و آینه کاری های خیره کننده، جلوه ای بی نظیر به عمارت بخشیده. خانه لاری ها در سال ۱۳۷۵ به فهرست آثار ملی افزوده شد.
مسجد جامع یزد
مسجد جامع یزد، با طراحی و معماری خارق العاده همچون نگینی در دل کویر می درخشد. ساخت مسجد حدود ۱۰۰ سال به طول می انجامد، و پایه های اصلی بنا مربوط به دوران ساسانی می باشد، که گویا ناتمام مانده و بعد ها توسط مسلمانان به بنا مسجد تبدیل شده است. اگر به نمای مسجد نگاه کنید می بینید، که نسبت به سایر مساجد، گنبدی پایین تر داشته و سردر ورودی را بلند تر از سازه های اسلامی دیگر ساخته اند. کاشی کاری داخل مسجد و گنبد به نحوی هنرمندانه صورت پذیرفته، که هر بیننده ای را مجذوب خود می کند. مسجد جامع یزد در سال ۱۳۱۳ به فهرست آثار ملی افزوده شد.
میدان وقت الساعت
اولین ساعت شهری دنیا و یکی از قدیمی ترین برج های ساعت ایران و جهان؛ در شهر یزد قرار گرفته است. میدان وقت الساعت در دوران قاجار ساخته شده، و به کار بردن گونه های خاصی از معماری مانند: تزئینات آجری، کاشی کاری مزین به آیات قرآن، قوس و طاق های کنگره ها در نوع خود بی نظیرند و شکوه ویژه ای را به برج بخشیده است. ساعت برج یکی از جاذبه های یزد است که فردی به نام ابوبکر، یکی از قدیمی ترین ساعت سازهای یزد به شمار می رفته، در بنا تعبیه نموده. این جاذبه تاریخی شهر یزد در سال ۱۷۷۸ در مجموعه آثار ملی به ثبت رسید.
مدرسه ضیائیه یا زندان اسکندر
مدرسه ضیائیه یا زندان اسکندر، یکی از بناهای عجیب و شگفت انگیز شهر یزد به شمار می رود، که در طول دوران مختلف به شیوه های متفاوتی مورد استفاده قرار گرفته است. بنا بر برخی روایات، ساخت مدرسه از سال ۶۳۱ هجری قمری آغاز و در سال ۷۰۵ به پایان رسیده است. مدرسه ضیائیه در ابتدا به عنوان مکانی جهت تحصیل علم و مناظره اساتید و بزرگان علم محسوب می گردیده و طبق بعضی نسخ تاریخی از آن برای نگه داری افرادی که توسط اسکندر مقدونی تبعید شده بودند، بهره می گرفتند. مدرسه ضیائیه و زندان اسکندر در سال ۱۳۴۶ در فهرست میراث فرهنگی به ثبت ملی رسید.
هتل فهادان یزد
یکی دیگر از بهترین جاذبه های تاریخی و گردشگری یزد، هتل فهادان است که در دل بافت قدیمی شهر قرار دارد. این مکان سال های زیادی است که پا برجاست و گردشگران از آن دیدن می کنند. هتل یا موزه فهادان فعالیت خود را در زمینه هتلداری و موزه از سال ۱۳۸۳ آغاز نمود. این بنا متعلق به دوره حکومتی قاجارهاست و در حال حاضر این هتل جزء اولین هتل موزه ها در کشورمان به شمار می رود. شما می توانید با اقامت در مکانی که بیش از ۲۵۰ سال قدمت دارد، سری بر دل تاریخ بزنید و بیشتر با سبک و سیاق سنتی ایران که در زمان قاجار ها وجود داشته آشنا شوید. در این هتل ۳ حیاط کاملا مجزا وجود دارد که هر یک به اموری اختصاص داده شده اند. مثلا در حیاط اصلی یک رستوران برپا کرده اند و در حیاط نارنجستان هم یک قهوه خانه سنتی مشغول به کار است. در این هتل ۲۸ اتاق وجود دارد که در هر کدام با توجه به نیاز مسافرین و بازدیدکنندگان ۱ تا ۵ تخت خواب وجود دارد.
برج خاموشان
برج خاموشان یزد همانطور که از نامش پیداست، مکانی برای آرامش روح بوده است. زرتشتیان از آن برای نگه داری اجساد مردگان استفاده می کردند و معتقد بودند، زمانی که اجساد توسط پرندگان یا جانوران خورده شوند، به طبیعت بازمی گردند و روح شان آزاد می شود. برج در کوهی رسوبی با نام کوه دخمه بنا شده و به عنوان عبادتگاهی برای پیروان دین زرتشت نیز محسوب می گردیده.
بازار و حمام خان
مجموعه تاریخی و بسیا زیبا از بازار قدیمی، آب انبار، حمام و حسینیه یکی دیگر از جاذبه های گردشگری استان یزد را به وجود آورده اند. ساخت بناها مربوط به دوران قاجار و حکومت ناصرالدین شاه می باشد. بازارخان با مسیری طولانی و عرض فراوان، یکی از بهترین مراکز تجاری شهر به شمار می رود. بنا بازار از مصالحی همچون گل و خاک و خشت آجر تشکیل شده، و نمایی دوست داشتنی از معماری سنتی را به نمایش می گذارد. وجود حمام در جوار بازارنیز یکی دیگر از مشخصه های معماری قاجاری محسوب می گردد. نمای داخلی حمام با کاشی کاری منقوش به شخصیت های اساطیری و مذهبی جلوه ای دلپذیر را ایجاد می کند. بازار و حمام خان در سال ۱۳۸۲ به فهرست آثار ملی افزوده شد.
تنها آب انبار شش بادگیر جهان
بیشترین آب انبارهای ایران در زمان قاجار بنا گردیده اند. آب انبار شش بادگیر یزد با نمایی ۸ ضلعی و شش برج بادگیر به یکی از بهترین جاذبه های تاریخی شهر یزد تبدیل شده است. بزرگترین آب انبار یزد با حجمی بالغ بر ۲۰۰۰ متر مکعب که دو درب خروج مجزا برای زرتشتیان و مسلمانان داشته، در محله تپه یزد قرار دارد. طراحی تمام اضلاع ساختمان به صورت قرینه انجام پذیرفته و علت ۸ ضلعی بودنش، برای استفاده بهینه از بادگیرها برای خنک نگه داشتن محوطه ذخیره آب بوده، که هوشمندی معمارانش را به خوبی نشان می دهد.
میدان امیر چخماق
میدان امیر چخماق به عنوان یکی از نماد های یزد، با چند بنای تاریخی باشکوه در مرکز شهر خودنمایی می کند. تکیه ای که در میدان قرار دارد، با دو مناره بلندش جلوه خاصی به آن بخشیده و تاریخی مربوط به دوران تیموریان و قرن ۹ هجری قمری را به تصویر می کشد. کتیبه ای که مشخصات میدان را در آن ثبت نموده اند، بیانگر مختصری از بیوگرافی سازندگان و طراحان میدان می باشد. ساخت امیر چخماق به دست فردی به نام امیر جلال الدین چخماق صورت پذیرفته و در گویش محلی به معنای مکانی برای تجمع مردم یزد است.
زیبایی‌های کویر را بیشتر بشناسیم
کویر آب و درخت ندارد، اما دست هنرمند طبیعت ماسه و خار و شن و بوته‌های گز را به گونه‌ای کنار هم چیده است که شکوه و جلال بیابان را به رخ هر بیننده‌ای می‌کشد. بر خلاف تصور همگان، در کویر رؤیایی‌ترین تصاویر را می‌توان دید.
شب‌ها آسمان کویر مانند پارچه‌ای مخمل با نگین‌های براق ریز و درشت چنان خودنمایی می‌کند که خواب شب را از چشم‌ها می‌رباید و روزهایش با درخشش اعجاب‌انگیز آفتاب، طلایی رنگ می‌شود. وقتی آفتاب غروب می‌کند خیلی زود اولین ستاره‌ها نمایان می‌شوند و کم کم جمعشان جمع می‌شود. گویی همه ستارگان به مهمانی بزرگ پادشاه خود «ماه» دعوت شده‌اند. ماه مانند یک پادشاه در گوشه‌ای از آسمان می‌نشیند و با درخشش خارق‌العاده‌اش آسمان را رهبری می‌کند.
سکوت کویر را در هیچ کجای دنیا نمی‌توان یافت. این‌جا تنهایی معنایی تازه می‌گیرد. گویی خدا نیز این‌جا نزدیک‌تر است. تنهایی کویر و آرامش و سکوتی که بر این پهنه وسیع شن و ماسه حکم‌فرماست، آدم را وادار به فکرکردن می‌کند. فکر کردن به تمام آن چیزهایی که در دنیای عادی گم‌شان کرده‌ایم.
در کویر تا چشم کار می‌کند، پهنه بی‌انتهایی از ماسه‌هاست که انگار پایانی ندارد. پشت سرتان را که نگاه کنید یک رد پا است و دیگر هیچ. رد پایی که خودتان بر اندام نرم ماسه‌ها به جای گذاشته‌اید، اما انگار کسی پا به پای شما این راه را آمده است.
غروب‌های کویر بسیار طولانی است. انگار خورشید هم دلش نمی‌آید این آرامش و بی‌انتهایی را راحت رها کند. برای همین است که بسیاری از افراد می‌گویند غروب کویر خیلی دل‌گیرتر است.
کویرهای استان یزد
یکی از جاذبه‌هایی که در سال‌های اخیر بسیار مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفته بازدید از مناطق کویری ایران است. در این میان کویرهایی که در استان یزد قرار دارند به علت وسعت زیاد و مناظر زیبا و جذاب مسافران بیشتری را به خود می‌بینند. این کویرهای خشک و گرم، جزء جاذبه‌های جهانی هستند و مشتاقان زیادی را به ایران می‌کشانند.
یزد استانی در مرکز ایران است که چهار و نیم درصد از کل مساحت کشور را در بر می‌گیرد. این استان وسیع که با اصفهان، خراسان جنوبی، فارس و کرمان همسایه است در شش ماه اول سال دارای آب و هوایی گرم و خشک است و در شش ماه دوم هوایی سرد و تقریبا مرطوب دارد.
کویرهای یزد که بخش قابل توجهی از این استان را دربر گرفته‌اند همیشه مورد توجه سیاحان ایرانی و غیر ایرانی بوده‌اند.
«سون هدین» جهانگرد سوئدی در سفرنامه خود به نام «کویرهای ایران» از تجربیاتش که در سفر به این مناطق کسب کرده سخن می‌گوید و به شکلی مفصل و دقیق به بررسی کویرهای زیبای ایران می‌پردازد. این کتاب زیبا اثری مهم در شناساندن کویرها، جاذبه‌های بی‌نظیر ایران به جهانیان است. وی سال‌ها در کویرهای ایران هزاران کیلومتر را با شتر پیموده و از کوره‌راه‌های کویری بسیاری عبور کرده است. سون به خاطر این کار بزرگ و عمیق خود نسبت به دیگر جهانگردانی که به ایران سفر کرده‌اند، جایگاه ویژه‌ای دارد.
استان یزد کویرهای زیادی دارد که هر کدام ویژگی‌های خاص خود را دارند.
کویر کاراکال
کویر کاراکال یا همان کویر صادق آباد، نام خود را از گربه‌سانی گرفته که زیست‌گاهش در این کویر است. گربه کاراکال که به آن گربه سیاه گوش یا منگوله گوش هم می‌گویند، یکی از ۸ گونه گربه‌سانانی است که در ایران زندگی می‌کنند. کاراکال سریع‌ترین و سنگین وزن‌ترین گربه‌سان کوچک است و جز نزدیک‌ترین خویشاوندان یوزگربه و گربه طلایی آفریقایی به حساب می‌آید. این گربه، حیوانی شب‌گرد است و قلمرو وسیعی را برای خود قائل می‌باشد. یک کاراکال ۲۷۰ تا ۱۱۱۶ کیلومتر مربع را تحت قلمرو خود در می‌آورد و اجازه ورود حیوان دیگری را به این محدوده نمی‌دهد. ایرانیان در گذشته، به خاطر هوش بالای این گربه، از آن در شکار حیوانات مختلف استفاده می‌کردند.
گونه‌های گیاهی در کویر کاراکال بوته‌های نسیو و اسکنبیل است و در برخی قسمت‌ها درختچه‌های گز را هم می‌توان مشاهده کرد. برای رسیدن به این کویر نیاز نیست مسیر سختی را طی کنید. تمام راه جاده تا کویر کاراکال آسفالت است. تفریحاتی مانند موتورسواری، سافاری، غلت خوردن روی تپه‌های شنی، شترسواری و پیاده‌روی در نخلستان‌ها، در کویر کاراکال مورد استقبال مسافران است.
برای رسیدن به کویر کاراکال که یکی از کویرهای زیبای یزد می‌باشد، ابتدا باید عازم شهر یزد شوید. سپس جاده کویری به سمت شهر بافق را طی کنید و در اواسط بلوار شهر بافق با پیچیدن به سمت چپ و طی مسیری حدود ۱۵ کیلومتر به روستای صادق آباد برسید که کویر کاراکال در آن است. اگر قصد سفری یک روزه به این کویر را دارید می‌توانید در اقامتگاه بومگردی بافق ساکن شوید و بار سفر را به همراه خود تا کویر نبرید.
جاذبه‌های کویر کاراکال
خانه وحشی بافقی: این خانه که از قرن دهم هجری قمری در شهرستان بافق قرار دارد، با معماری زیبا و خاص جز آثار ملی ایران است. گردشگران زیادی برای بازدید از این خانه تاریخی راهی کویر کاراکال می‌شوند.
نخلستان‌ها و شب‌های نورانی کویر: شب‌نشینی در زیر آسمان پرستاره کویر و خیره شدن به تابلوی آسمان، یکی از تفریحات کویری پر طرفدار است. در حیات وحش کاراکال پرنده‌ها و حیوانات کویری متنوعی زندگی می‌کنند که از جذابیت زیادی برخوردارند. همچنین بازدید از نخلستان‌ها و قدم زدن در میان آن همه سکوت و آرامش، بسیار دل‌انگیز خواهد بود.
قلعه باقرآباد: در شهرستان بافق و در فاصله ۲ کیلومتری کویر کاراکال قرار دارد. این قلعه تاریخی مربوط به دوره قاجار است. قلعه باقرآباد دژی است که به فرمان عبدالرحیم خان بافقی فرزند محمد تقی خان بافقی ساخته شده است. هدف از ساخت این بنا پناه گرفتن مردم در هنگام خطرات احتمالی و انبار کردن غلات بوده است. این قلعه ۴۵ اتاق به همراه دو برج نگهبانی دارد. ۳ جایگاه برای سنگ‌اندازها و ۱۰ جایگاه نیز برای تیراندازها در نظر گرفته شده که قلعه را به بنایی منحصر به فرد تبدیل کرده است.
آب انبار و حمام کاکامیر: این مکان بزرگترین آب انبار در تاریخ بافق است و حجم آن به ۲۵۰ متر مکعب می‌رسد. آب انبار و حمام کاکامیر در عمق ۴ متری زمین قرار گرفته و پوششی آجری و گنبدی شکل دارد.
مجموعه رفاهی شهید برزگری: این مجموعه تفریحی در کنار کویر کاراکال تأسیس شده است. خدمات رفاهی و تفریحی مانند اتاق‌ها و سوئیت‌های مناسب برای گردشگران، سرویس بهداشتی، پارکینگ و حمام در این مجموعه وجود دارد. از سرگرمی‌های مجموعه شهید برزگری نیز می‌توان به این موارد اشاره کرد: مکان مناسب برای حمام آفتاب، رصد آسمان در شب، زمین بدمینتون، والیبال ساحلی، پرواز با چتر پاراسل و تورهای ریگ‌نوردی.
کویر سیاه کوه
یکی از کویرهای زیبای یزد سیاه کوه است که در کنار کویرهای اردستان و زردین قرار دارد. یک فرو رفتگی نامنظم که پوشیده از سنگ‌های آهکی و آذرین است. سطح بیشتر زمین‌های کویر ناهموار و بالا آمده است. در جنوب سیاه کوه مابین نمک‌زارها و زمین‌های بالا آمده یک باتلاق وجود دارد. در غرب آن حفره‌هایی هستند که با افت سطح زمین در طول سال‌ها، شکل گرفته‌اند.
آب و هوای کویر سیاه کوه
در اکثر مواقع وزش بادهای شدید در این کویر اتفاق می‌افتد. تفاوت دما بین شب و روز زیاد است. همچنین فصل تابستان و زمستان سیاه کوه از نظر نوسان دما با یکدیگر بسیار متفاوت هستند. درجه حرارت در طول سال از ۴۶ درجه سانتیگراد بالای صفر تا ۲۰ درجه سانتیگراد زیر صفر نوسان دارد. دی و بهمن سردترین ماه‌های سال و تیر گرم‌ترین ماه در سیاه کوه است.
سیاه کوه ۲۰۵۰ متر ارتفاع دارد که در کویری با قوس درونی هلالی شبیه به هلال ماه قرار گرفته است. ارتفاع این کویر از سطح دریا حدود ۷۳۰ متر است.
پوشش گیاهی و جانوری سیاه کوه
گیاهان شورپسندی مثل گز و اشنان در حاشیه کویر دیده می‌شوند اما در داخل کویر هیچ پوشش گیاهی‌ای را نمی‌توان یافت. وقتی از کویر خارج می‌شویم گیاهانی مثل اسفناج وحشی، گون، فرفیون، تاغ، انغوزه، خارشتر، گل گندم، تره تیزک و کاکوتی در زمین‌هایی که شوری خاک کمتر است، به وفور یافت می‌شوند.
با توجه به این‌که در این منطقه خاک شور است و گیاهی نمی‌روید، به نظر می‌رسد هیچ جانوری نمی‌تواند در این مکان زندگی کند. نبود آب شیرین در سیاه کوه نیز بر این تصور دامن می‌زند. اما واقعیت این است که در حاشیه بیابان حیواناتی مانند: کفتار، کبک، روباه، گرگ، شغال، عقاب دشتی، شاه بوف، یاکریم، بلدرچین، سبزه قبا هندی، گنجشک، کبوترچاهی، تیهو و دم جنبانک ابلق زندگی می‌کنند. لاکپشت‌ها و سمندرها به همراه آگاماها و اسکینک‌ها نیز از دیگر جانوران این منطقه هستند.
چگونه به سیاه کوه برویم؟
سه مسیر برای دسترسی به کویر سیاه کوه وجود دارد. باید توجه داشته باشید که بسیاری از زمین‌های اطراف این کویر باتلاقی هستند و نباید از مسیرهای فرعی و ناشناس به سیاه کوه بروید.
در اولین مسیر باید ابتدا وارد جاده اردکان به احمدآباد شده و بعد از آن جاده خاکی احمدآباد را که از کنار راه‌آهن می‌گذرد در پیش بگیرید تا به سیاه کوه برسید.
در مسیر دوم از انارک به ایستگاه راه‌آهن نایین رفته و سپس از جاده خاکی کنار راه‌آهن تا ایستگاه نوگنبد می‌روید.
مسیر سوم همان مسیر خاکی انارک است که ابتدا به اسماعیلان می‌رسد و پس از آن شما را به سیاه کوه می‌رساند.
کمپ کویر هفت سنگ
کویر هفت سنگ نزدیک‌ترین کویر به شهر یزد است. در قسمت شمال شرق شهر یزد، اگر مسیر بلوار نصر که در فلکه قرآن می‌باشد را در پیش بگیرید، ۵ کیلومتر ابتدایی را در جاده‌ای آسفالت و ۷ کیلومتر را در جاده خاکی طی خواهید نمود و پس از آن به کمپ‌‌های کویری می‌رسید. مسیر هر کدام از کمپ‌ها با تابلو مشخص شده است.
اگر قصد دارید سفری یک روزه به کمپ کویری هفت سنگ داشته باشید بهترین برنامه این است که با رزرو سوئیت در یزد اقامت کنید، چون فاصله شهر یزد با این کویر بسیار کم است.
نام دیگر این کمپ کویری «پارک طبیعت‌گردی و صحرانوردی هفت سنگ» است. این کمپ در فروردین سال ۱۳۹۶ افتتاح شده و اولین کمپ در کویرهای استان یزد است.
سرگرمی‌های کمپ کویر هفت سنگ
شترسواری: یک تفریح جدایی‌ناپذیر از کویر شترسواری است. محال است به کویر بروید و دلتان نخواهد شترسواری را تجربه کنید.
سافاری: رانندگی در بیابان با خودروهای دو دیفرانسیل و گذر از پستی‌ها و بلندی‌های کویر بدون محدودیت قوانین راهنمایی و رانندگی از تفریحات پر هیجانی است که در سال‌های اخیر در کویرهای کشورمان بسیار زیاد به چشم می‌خورد. سافاری از تفریحات پرطرفدار این کمپ کویری است.
زیپ‌لاین (بزرگترین زیپ‌لاین کویری ایران): وقتی دست‌هایتان را به قرقره می‌گیرید و بین زمین و آسمان آویزان می‌شوید بهترین فرصت پیش روی شماست تا کویر را از زاویه ای دیگر مشاهده کنید. زیپ‌لاین کویر هفت سنگ این امکان را برای کویر دوستان فراهم کرده است.
موتور چهارچرخ: موتورسواری بر روی پستی‌ها و بلندی‌های کویر، روی شن‌های نرم و لغزنده، یک لذت بدون وصف است. موتورسواری با موتور چهارچرخ در کویر برای تمامی افراد بزرگسال آسان و امکان‌پذیر است.
رصد ستارگان: نقاط کویری بهترین مناطق برای رصد ستاره‌ها و رصد بارش‌های شهابی است. بسیاری از مسافرانی که از داخل و خارج از کشور به کویر می‌آیند، مهم‌ترین هدف سفرشان شب‌های کویر و رصد آسمان در شب است.
والیبال ساحلی: والیبال ساحلی یک فعالیت گروهی دلچسب است که فقط روی شن‌های نرم و بدون ماسه کویر امکان‌پذیر است.
پاراگلایدر: پاراگلایدر همان پرش با چتر از ارتفاعات است. در آسمان کویر که به پرواز در می‌آیی آنچه چشم می‌بیند، وسعت نامتناهی کویر است. سکوت و دنیای پر رمز و راز کویر و صدای باد که هنگام پایین آمدن در گوش می‌پیچد، دنیای آدم را زیر و رو می‌کند.
کویر ریگ زرین
این کویر به کویر مغستان نیز شهرت دارد که در روستای ساغند و در نزدیکی شهر اردکان واقع شده است. از جذابیت‌های این کویر ریگزارهای بلندی است که از دور شبیه تپه‌های پراکنده می‌مانند. در این کویر کمپی وجود دارد که امکان تفریح با موتور چهارچرخ را فراهم کرده است.
قبل از رفتن به کویر ریگ زرین بهتر است خوراکی و آب آشامیدنی را از اردکان تهیه کنید.
مسیر کویر ریگ زرین
برای رسیدن به ریگ زرین باید ابتدا به اردکان بروید. سپس جاده طبس را دنبال کرده تا به روستای ساغند برسید. حدود ۲ کیلومتر پس از ساغند، تابلوی راهنما به سوی روستای مغستان را خواهید دید. وارد جاده خاکی شده و پس از طی مسافتی، کوه‌هایی از دور نمایان می‌شوند که همان ریگزارهای زرین هستند.
پوشش گیاهی کویر ریگ زرین
کویر ریگ زرین مانند باقی کویرهای موجود دارای پوشش گیاهی کمی است به طوری که در حاشیه آن می‌توان درختان گز و گیاهان دارویی چون کاکوتی، خارشتر، تره تیزک و اسفناج وحشی را مشاهده کرد.
پوشش جانوری کویر ریگ زرین
در کویر ریگ زرین نیز مانند کویرهای دیگر حیواناتی وجود دارد که با توجه به شرایط زیستی کویر و آب و هوای آن در این محیط زندگی می‌کنند و خود را با آن وفق داده‌اند. در ریگ زرین می‌توانید پرندگانی چون عقاب، کبک، تیهو و کبوتر چاهی را در آسمان صاف کویر مشاهده کنید. در این کویر حیوانات وحشی نیز دیده می‌شود که از آنها می‌توان به شغال، روباه، کفتار، گرگ و حیوانات دیگری چون سمندر، مارمولک، مار، عقرب، لاک‌پشت و بزمچه اشاره کرد. هر کدام از این حیوانات می‌توانند خطراتی را برای شما داشته باشند از این رو از سفر تک نفره به کویر ریگ زرین خودداری کنید تا از خطرات ناشی از این حیوانات در امان بمانید.
کویر بافق
این کویر که به آن درانجیر هم می‌گویند در فرو رفتگی شرق یزد و نزدیک شهر بافق قرار دارد. وسعت آن حدود ۷۵ کیلومتر مربع است. در اطرافش مخروط افکنه‌هایی وجود دارد که سفید رنگ و نشان‌دهنده شوری زمین هستند. در قسمت جنوبی کویر گیاهان شورزیست مشاهده می‌شود.
قسمت شمالی کویر توسط نمکزاری پوشیده شده که تمام عرض بیابان را از غرب به شرق دربر گرفته است. بر سطح نمکزار باتلاق‌های کوچک و پراکنده وجود دارد و از صحنه‌های جذابی که در این قسمت می‌توان دید، نقاطی است که توسط نمک تازه پوشیده شده است. لبه‌های این قسمت‌ها به صورت موضعی شکسته و به نظر می‌رسد این نمکزار روی سطحی از آب بسیار کم یا لجن اشباع شده شناور است.
رانندگی بر روی این کویر بسیار خطرناک است. زیرا در زیر قشر نمکی آن رطوبت وجود دارد.
مسیر ورود به منطقه کویری بافق
مسیر جاده یزد به سمت بافق، از جنوب کویر درانجیر عبور می‌کند. همچنین مسیر بافق به حسن‌آباد که آسفالته است، می‌تواند شما را به درانجیر برساند. پس از حسن‌آباد جاده خاکی می‌شود و انتهایش خرانق است. از طریق این مسیر به بخش شرقی کویر دسترسی دارید.
کویر هرات و مروست
یکی دیگر از کویرهای زیبای یزد کویر هرات و مروست می‌باشد. کویر هرات و مروست با ۵۹۰۵ هکتار مساحت در شرق شهرستان خاتم در استان یزد قرار دارد. این کویر از شمال به کویر ابرکوه، از جنوب به شهر هرات و کویر سیرجان و از شرق به شهر مروست محدود می‌گردد. از شمال شرقی هرات تا جنوب غربی مروست کشیده شده و آب این منطقه را زهکشی می‌کند.
در کویر هرات و مروست سطح زمین از سفره‌های آب زیر زمینی پایین‌تر است و همین امر باعث شده تا چشمه‌های خودجوش و چاه‌های آب آرتزین بسیار زیبا در این منطقه پدید آیند.
پوشش گیاهی کویر هرات و مروست
شوری خاک و بالا بودن سطح آب زیرزمینی در این منطقه، باعث رشد گیاهان شورپسند شده است. گیاهانی مانند تاغ، گز، خارشتر و اشنان در این کویر بسیار زیاد هستند. این گیاهان ریشه‌های عمیق و بلندی دارند که آب را از اعماق زمین جذب می‌کند. شکل سوزنی برگ‌ها نیز سبب می‌شود تا از میزان تبخیر کاسته شود.
نمکزاری که در مرکز این کویر قرار دارد، توسط باتلاق از صفحات رسی باد کرده جدا شده است. در کفه نمکی کویر به دلیل شوری زمین امکان رویش هیچ گیاهی وجود ندارد.
مسیر دسترسی به کویر هرات و مروست
اولین مسیر جاده مهریز – مروست – هرات است که از حاشیه غربی این کویر می‌گذرد. مسیر دوم جاده خاکی دهج – خبر – مروست می‌باشد که بعد از طی ۵۰ کیلومتر به قسمت شمالی کویر می‌رسد.
کویر بهادران (منطقه حفاظت شده کالمند – بهادران)
وجود حیوانات کمیاب باعث شده تا این منطقه یکی از مهم‌ترین مناطق تحت حفاظت باشد. پرنده هوبره یکی از این جانوران نادر است. در سال ۱۳۵۴ گزارش‌های پی در پی مبنی بر مشاهده جوجه‌های هوبره که پرنده‌ای مهاجر و در حال انقراض بود در این محدوده، منطقه کالمند – بهادران به محیط زیست معرفی شد. همچنین به خاطر حضور دیگر حیوانات کمیاب مانند: قوچ، میش، جبیر، کل، بز و آهو در سال ۱۳۵۵ منطقه‌ای در ۴۰ کیلومتری جنوب شرق یزد تحت مدیریت اداره کل حفاظت محیط زیست استان یزد قرار گرفت و عنوان «منطقه شکار ممنوع» را به خود اختصاص داد. سال‌ها بعد این محدود در مصوبه ۱۲۳ شورای عالی محیط زیست با مساحت ۲۲۹۱۹۷ هکتار با عنوان منطقه حفاظت شده کالمند – بهادران به مناطق تحت مدیریت سازمان محیط زیست پیوست.
دیدن این گونه‌های نایاب جانوری در کویر بهادران، یکی از جذابیت‌هایی است که دوست‌داران حیوانات را به کویر می‌کشاند.
ساختار کویر کالمند – بهادران
این منطقه ۲۵۰ هزار هکتار وسعت دارد و بیش از نیمی از مساحتش دشت است. مابقی مساحت آن را نقاط صعب‌العبور ، تپه ماهورها و کوه‌پایه‌ها تشکیل داده‌اند. بلندترین نقطه‌اش کوه مذوار است که ۳۲۹۰ متر ارتفاع دارد. پست‌ترین نقطه آن نیز کفه مهدی آباد می‌باشد که ۱۴۰۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. بارندگی در نقاط مختلف متغیر است. حداقل بارندگی ۵۰ میلی‌متر و حداکثر آن را ۱۵۰ میلی‌متر تخمین زده‌اند.
آب موجود در منطقه کالمند – بهادران پاسخ‌گوی حیات وحش آن نیست. زیرا منطقه کویری است و وسعت زیادی دارد. در اثر انحلال آهکی، سنگ‌آب‌هایی در منطقه شکل گرفته‌اند که از نظر حجم و ظریف نگهداری آب متفاوت هستند. شرای طجوی نیز بر میزان آب آنها مؤثر است. اداره کل حفاظت از محیط زیست استان یزد، چند حلقه چاه در این منطقه حفر کرده و مخازن آب زیرزمینی متعددی فراهم نموده است. همچنین مرمت سنگ‌آب‌ها و نصب تلمبه بادی از دیگر اقدامات این سازمان برای رفع مشکل کم‌ابی گیاهان و جانواران این منطقه می‌باشد.
پوشش گیاهی
کالمند در ناحیه رویشی ایران وزیر ناحیه استپی واقع شده است. ۱۰ تیپ گیاهی در این منطقه شناسایی شده و درمنه عنصر گیاهی غالب اول یا دوم است. ۱۱۵ گونه گیاهی در کالمند وجود دارد که از ۳۵ تیره هستند. گیاهان یک ساله، چند ساله، فصلی، علفی، درختچه‌ها و بوته‌ها، از اشکال مختلفی رویشی در کالمند هستند.
از میان مهم‌ترین گونه‌های علفی می‌توان به شورمرغ، جگن، آنغوره، بومادران، خیارک و شقایق کوهی اشاره کرد. گونه‌های درختی منطقه نیز تنگرس، بادام کوهی، گون، خارشتر، چوبک، افدرا، انجیرکوهی، کلاه میرحسین، تاغ، رمس، اسکنبیل، گز، کهورک، قیچ و پرند هستند.
پوشش جانوری
ارتفاعات و تپه ماهورهایی که در قسمت جنوبی این منطقه قرار گرفته‌اند توانایی زیادی در زمینه حیات وحش دارند. حدود ۲۴ گونه از پستانداران در این منطقه شناسایی شده‌اند. یوزپلنگ آسیایی، کاراکال، گربه پالاس، پلنگ، گرگ، شاه روباه و کفتار از مهم‌ترینِ این گونه‌ها هستند و ارزش حفاظتی آنها با توجه به حساس بودن موقعیت و خطر انقراض‌شان بسیار بالاتر از گونه‌های دیگر است.
در این محدوده کل و بز، روباه معمولی، آهو، جبیر، شغال، روباه شنی، خرگوش، گورخر ایرانی و تشی نیز زندگی می‌کنند.
تنوع گربه‌سانان این منطقه شش گونه است. در آخرین سرشماری جمعیت آهوان این کویر ۳۰۶ رأس می‌باشد و متأسفانه روند جمعیت آنها رو به نزول است. جانوران دیگر نیز در منطقه کالمند زندگی می‌کنند که برخی از آنها با توجه و حمایت مسئولین حفاظت از محیط زیست در حال تکثیر هستند.
قابلیت‌های منطقه کالمند – بهادران
نقاط دیدنی، چشم‌انداز‌ها و مناظر طبیعی این منطقه، وجود حیوانات با ارزش و حمایت شده‌ای چون آهو، جبیر و پرندگان نادر و کمیابی مانند زاغ بور و هوبره با ارزش بین‌المللی‌شان بر اهمیت این اکوسیستم کویری افزوده است. گیاهان و جانوران موجود در منطقه حفاظت‌شده که به نحو مطلوبی خود را با شرایط سخت کویری تطابق داده‌اند، می‌توانند به‌عنوان نمونه مورد مطالعه و تحقیق مراکز آموزشی و تحقیقاتی قرار گیرند. در پایان ذکر این نکته ضروری است که علیرغم وجود تعداد زیادی از آبادی‌ها و چاه‌های کشاورزی در منطقه این مسئله در روند حفاظت تاثیر منفی چندانی نداشته که این امر را باید مرهون همراهی و همدلی مردم و فرهنگ غنی و شناخت عمیق آنها نسبت به حفاظت از گونه‌های وحش دانست.
کویر کالمند – بهادران کجاست
این منطقه محافظت شده در حوزه شهرستان مهریز قرار گرفته است. قسمت شمالی آن از حوزه استحفاظی مهریز آغاز می‌شود و بخش جنوبی آن در حوزه استحفاظی کرمان است. با شهرستان مهریز ۲۰ کیلومتر فاصله دارد و فاصله‌اش تا یزد ۸۵ کیلومتر است.
